vademecum nauk erozyjno-rolniczych
GRODARZ < POBE < START > KLASYFIKACJA EROZJI

13-tego lutego 2006r. w godzinach rannych, po ciężkiej chorobie zmarł

Pan Profesor dr hab. Czesław Józefaciuk.

CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI

 

Niniejsze vademecum z dziedziny nauk erozyjno-rolniczych opracowano na podstawie literatury Państwa Anny i Czesława Józefaciuków

Erozję powierzchni ziemi oznacza zespół procesów degradacyjnych obejmujących przeobrażenia: rzeˇby terenu, pokrywy glebowej i stosunków wodnych. Jeśli zachodzi w warunkach naturalnych, wyłącznie pod wpływem sił przyrody - wody, wówczas określa się ją jako geologiczną. Natomiast w środowisku podlegającym działalności człowieka dominuje erozja przyśpieszona (antropogeniczna). W związku ze znacznym rozszerzeniem działalności człowieka obecnie na świecie dominuje erozja przyśpieszona, inicjowana i potęgowana różnymi formami antropopresji.
Przestrzenne rozmieszczenie i nasilenie erozji zależy od czynników przyrodniczych (erozja potencjalna) i przyrodniczo - gospodarczych (erozja aktualna).
Tereny erodowane, w tym zwłaszcza ekosystemy rolnicze cechują się zachwianą równowagą biologiczną, prowadzącą do negatywnych i najczęściej trwałych zmian warunków ekologicznych i techniczno - organizacyjnych. W wyniku erozyjnego degradowania gleb, deformowania rzeźby terenu, zakłócenia stosunków wodnych, pogarszania warunków wzrostu roślin uprawnych, a także niszczenia urządzeń technicznych obniżają się homeostatyczne zdolności ekosystemów, zapewniające trwałość i możliwość samoregeneracji krajobrazu. Z drugiej jednak strony erozja wzbogaca krajobraz poprzez urozmaicanie rzeˇby, tworzenie nowych siedlisk i wyłączanie terenów z użytkowania rolniczego, co jest korzystne dla zwiększania bioróżnorodności. Na obszarach, gdzie zdolność produkcyjna rolnictwa jest ograniczona erozja powoduje relatywnie duże straty ekonomiczne prowadząc do nawet znacznego pogorszenia jakości życia mieszkańców.

Średnie roczne straty zmytej gleby w warunkach polskich zestawione z obliczeniami Fourniera (1960) dla różnych kontynentów
715 t/km2 - Afryka
701 t/km2 - Ameryka Południowa i Antyle
610 t/km2 - Azja
491 t/km2 - Ameryka Północna i Środkowa
273 t/km2 - Australia
280 t/km2 - Karpaty Fliszowe (Maruszczak, 1991)
84 t/km2 - Europa
76 t/km2 - Polska (Józefaciukowie, 1992)
2,7 t/km2 - Niziny Środkowopolskie (Maruszczak, 1991).